Antibiyotikler, mikroorganizmaların büyümesini engelleyen veya onları öldüren ilaçlardır. Genellikle bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılırlar. Antibiyotikler, bakterilerin hayatta kalmasını sağlayan belirli hücre yapılarını hedef alarak veya bakterilerin metabolik işlevlerini bozarak etki gösterir. Antibiyotikler farklı türde bakteriler üzerinde etkili olabilir. Bazıları geniş spektrumlu antibiyotik isimleri olarak adlandırılırken, diğerleri daha dar bir etki spektrumuna sahiptir ve belirli bakteri türlerine karşı daha etkilidir. Antibiyotikler ayrıca farklı şekillerde kullanılabilir, örneğin oral yolla (ağızdan alarak), enjeksiyon yoluyla veya cilt üzerinde kullanılan krem, merhem gibi lokal uygulamalarla.
Enfeksiyonlar vücudumuzu etkileyen ve bazen ciddi sonuçlara yol açabilen hastalıklardır. Enfeksiyon belirtileri arasında ateş, ağrı, kızarıklık, öksürük, burun akıntısı gibi şikayetler yer alabilir. Bazı hastalıklar antibiyotik tedavisi gerektirebilir. Antibiyotikler, bakterileri öldürerek veya çoğalmalarını durdurarak enfeksiyonu kontrol altına almaya yardımcı olur. En etkili antibiyotik isimleri arasında penisilin, sefalosporinler, makrolidler ve tetrasiklinler bulunur.
Önemli bir nokta, antibiyotiklerin sadece bakteriyel enfeksiyonları tedavi ettiğidir. Viral enfeksiyonlar, örneğin soğuk algınlığı veya grip gibi durumlar antibiyotiklerle tedavi edilemez çünkü antibiyotikler virüslere etki etmez.
Doğru antibiyotik seçimi nasıl yapılır?
Antibiyotikler, çeşitli enfeksiyon ve hastalıkların tedavisinde kullanılan etkili ilaçlardır. Ancak, her enfeksiyon için her antibiyotik uygun olmayabilir. Doğru antibiyotik seçimi, hastalığın türüne, enfeksiyonun yerine ve hastanın durumuna bağlı olarak değişebilir. Ayrıca, yanlış antibiyotik kullanımı dirençli bakteri suşlarının gelişmesine neden olabilir. Bu nedenle, doğru antibiyotik seçimi oldukça önemlidir.
- Hastalığın türünü belirleyin: Her hastalık için farklı bir antibiyotik gerekebilir. Örneğin, solunum yolu enfeksiyonları için kullanılan antibiyotikler grip veya soğuk algınlığına neden olan virüsleri tedavi etmez.
- Enfeksiyonun yerini belirleyin: Bazı antibiyotikler sadece belirli bölgelerdeki enfeksiyonları hedefleyebilir. Örneğin, idrar yolu enfeksiyonları için kullanılan antibiyotikler sadece idrar yollarındaki bakterileri hedefler.
- Hasta durumunu dikkate alın: Hastanın yaşına, cinsiyetine, genel sağlık durumuna ve diğer ilaçlara olan hassasiyetine dikkat edilmelidir. Bazı antibiyotikler çocuklar veya hamile kadınlar için uygun olmayabilir.
Soğuk Algınlığında Antibiyotik
Soğuk algınlığı antibiyotik isimleri arama motorlarında sıklıkla aratılan bir sorudur, soğuk algınlığı ve grip kış aylarında çoğumuzun başının derdi olan hastalıklardır. Rahatsızlık veren burun akıntısı, halsizlik, ateş, öksürük gibi bulgular hem işgücü kaybına neden oluyor hem de bulaşıcılığı yüksek olduğundan çevredeki insanlar için potansiyel bir tehlike oluşturuyor. Her ne kadar soğuk algınlığı ve grip birbirinden farklı hastalıklar olsa da benzer bulgulara yol açtığından ve her ikisinde de hastalık etkeni virüsler olduğundan çoğu kez ayırıcı tanı yapılmadan tedavi edilirler. Özellikle ülkemizde birçok ilacın reçetesiz satılabilmesi nedeniyle halkımız bu hastalıklar için doktora başvurmak yerine eczaneye gidip bilinçsizce antibiyotik kullanma eğilimini gösteriyor. Oysa soğuk algınlığı ve grip hastalıklarına neden olan etkenler yani virüsler antibiyotikler ile tedavi edilemez.
Grip, solunum yollarını etkileyen ve İnfluenza türü virüslerle meydana gelen bir hastalıktır. Son derecede bulaşıcı viral bir enfeksiyondur. 1-2 hafta içinde hastalar genellikle iyileşirler ancak etkileri haftalarca devam edebilir. Sonbahar-kış aylarında görülür ve işgücü kaybı açısından bakıldığında en yüksek maliyete neden olan hastalıkların başında gelir. Soğuk algınlığına neden olan organizmaların yüzde 90’ı virüslerdir ve yaklaşık 200 çeşit virüs türü saptanmıştır. En sık rastlanan virüsler ise Rninovirüsler, Coronavirüsler, Parainfluenza, Respiratuar sinsial virüslerdir. Ateş, baş ağrısı, eklem ve kas ağrısı yorgunluk hissi, burun akıntısı, hapşırma, boğaz ağrısı gibi yakınmalara yol açar.
Toplum olarak virüslere antibiyotiklerin etki etmediğini ve bu hastalıklarda iyileşmek için antibiyotik kullanmanın yanlış ilaç kullanımı nedeniyle toplum sağlığına zarar vereceğini bilmeliyiz. Doktora başvurduğunuz zaman bazen soğuk algınlığına ek olarak gelişebilecek bakteri enfeksiyonları nedeniyle antibiyotik önerebilir. Sağlığımız için reçetesiz antibiyotik kullanmamalıyız.
